W ostatnich kilkunastu latach w Polsce znacząco wzrosło zapotrzebowanie na usługi psychologiczne, w tym szczególnie z zakresu psychoterapii. Czy obecny sposób kształcenia psychologów, pozwala mieć pewność, że są oni przygotowani do pełnienia tej roli? Czy zdobywają najbardziej aktualną wiedzę naukową? Punktem wyjścia do dyskusji o sposobach kształcenia psycholożek i psychologów w Polsce jest raport przygotowany przez ekspertki z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu SWPS. Warto podkreślić, że obie uczelnie prowadzą studia psychologiczne, które uzyskały najwyższą kategorię naukową (A+) w dyscyplinie psychologia.
- Zwiększające się zapotrzebowanie na psycholożki i psychologów każe zadać pytania o stan kształcenia psychologicznego w Polsce. Nie tylko o to, ilu studentów i studentek psychologii uczymy, ale - przede wszystkim - jak to robimy. Czy standardy kształcenia, jakie przyjmujemy wystarczają, by mieć pewność, że wypuszczamy w świat psychologów przygotowanych do pełnienia swojej roli? Czy absolwenci kierunków psychologicznych w trakcie swoich studiów zdobywają najbardziej aktualną wiedzę naukową z zakresu psychologii? Te pytania skłoniły nas do przygotowania raportu. Jako inicjatorzy tego projektu głęboko liczymy, że stworzony przez nasze instytucje raport stanie się podstawą do dyskusji o tym, jakich absolwentów psychologii w Polsce chcemy i jak powinniśmy ich kształcić, by sensownie przygotować do zadań, jakie na nich czekają - piszą w przedmowie prof. Przemysław Bąbel z Uniwersytetu Jagiellońskiego i dr hab. Tomasz Grzyb, prof. USWPS.
W ostatnim dziesięcioleciu obserwujemy znaczący wzrost zainteresowania usługami psychologicznymi w Polsce, szczególnie w obszarze psychoterapii. Jednak czy obecne standardy kształcenia zapewniają, że psycholodzy wychodzący z naszych uczelni są odpowiednio przygotowani do pełnienia swoich zadań?
Analiza stanu kształcenia psychologów w Polsce
Raport "Studia Psychologiczne w Polsce. Raport za lata 2019-2023", przygotowany przez ekspertów z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu SWPS, stawia pod lupę kształcenie na kierunku psychologia i pokrewnych dziedzinach. Celem jest zrozumienie, czy obecne modele kształcenia są wystarczające, by zapewnić wysoką jakość usług psychologicznych.
Wzrost zainteresowania studiami psychologicznymi
Analiza raportu ukazuje dynamiczny wzrost zainteresowania psychologią na poziomie zarówno krajowym, jak i europejskim. W Polsce liczba studentów psychologii wzrosła o około 65% między 2019 a 2022 rokiem, odzwierciedlając globalny trend wzrostu zainteresowania tą dziedziną.
Studia stacjonarne vs. niestacjonarne
Interesującym trendem jest również zauważalny wzrost liczby osób wybierających studia psychologiczne w formie niestacjonarnej, co wskazuje na zmieniające się preferencje studentów w zakresie elastyczności i dostępności edukacji.
Około 40 proc. studentów psychologii kształci się w uczelniach bez ewaluacji naukowej
Większość uczelni kształcących psychologów posiada kategorię naukową. Liczba osób studiujących na tych uczelniach stanowiła w 2022 r. 33,5 tys. czyli ok. 60% wszystkich studiujących psychologię.
Jednak aż 23 tys. (ok. 40%) osób kształciło się w uczelniach nieprzystępujących do ewaluacji naukowej tej dyscypliny naukowej, w tym 5,5 tys. w uczelniach akademickich i 17,5 tys. w uczelniach zawodowych, które w ogóle nie mają obowiązku poddawania się ewaluacji działalności naukowej.
Uczelnie akademickie, które uzyskały najwyższą kategorię naukową (A+) w dyscyplinie psychologia kształcą łącznie 24% osób studiujących. Uczelnie z kategorią A kształcą 12% osób, z podobnym udziałem uczelni publicznych i niepublicznych.
Jedynie trzy uczelnie prowadzące studia psychologiczne uzyskały najwyższą kategorię naukową (A+) w dyscyplinie psychologia. Wśród tych uczelni najwięcej osób kształci Uniwersytet SWPS (77%), Uniwersytet Jagielloński kształci 12%, a Uniwersytet Warszawski 11% osób studiujących psychologię w tej grupie uczelni.
Jakość kształcenia a bezpieczeństwo pacjentów
Jednym z kluczowych zagadnień poruszanych w raporcie jest pytanie o jakość kształcenia a bezpieczeństwo pacjentów. Coraz większa liczba osób poszukuje profesjonalnej pomocy psychologicznej, dlatego istotne jest, aby psychologowie byli właściwie przeszkoleni i mieli dostęp do najnowszej wiedzy naukowej.
Kierunek na przyszłość
Raport ten jest nie tylko analizą obecnej sytuacji, ale także wskazuje kierunek, w jakim powinno zmierzać kształcenie psychologów w Polsce. Jego wnioski stanowią solidną podstawę do dyskusji o tym, jak przygotować przyszłe pokolenie psychologów do skutecznego i bezpiecznego wykonywania swojej pracy.
Analiza obejmuje publicznie dostępne dane z systemu RADON dotyczące studiów psychologicznych prowadzonych w latach 2018-2023 oraz liczby studentek i studentów w okresie 2019-2022.
Raport przygotowały:
- dr Julita Koszur, prof. USWPS;
- dr Anna Ziółkowska, prof. USWPS;
- dr hab. Aleksandra Gruszka-Gosiewska, prof. UJ;
- dr Anna Czerniak (UJ).
Zachęcamy do pobrania i zapoznania się z pełną treścią raportu!